In de Rijnstad Worms kwam rond 1300 de Liebfrauenkirche (kerk van Onze Lieve Vrouw) gereed. In de 15e eeuw werd er vervolgens een groot kloostercomplex naast gebouwd, aangezien de kerk aan een pelgrimsroute naar Santiago de Compostella lag. De vele pelgrims die door Worms kwamen waren op zoek naar veilig onderdak, en dat bood het klooster. In de tuin werd een wijngaard aangeplant, en al snel verspreiden de pelgrims de roem van de kloosterwijn. Zij noemden de wijn ‘zo goed als de melk van Onze Lieve Vrouw’: Liebfraumilch.
Tijdens de Franse Revolutie werden alle kerkelijke bezittingen in gebieden onder Frans gezag geseculariseerd, ook in Worms. Het Liebfrauenklooster en de bijbehorende wijngaarden werden in 1808 verkocht, maar Liebfraumilch bleef gemaakt worden in een gebied ‘onder de schaduw van de toren van de Liebfrauenkirche’. Liebfraumilch werd inmiddels gedronken aan alle Europese hoven en in de Engelse koloniën; vanaf 1850 werd de wijn zelfs naar de USA verscheept.
We schrijven 1890/1900, een tijd dat de wijnwetgeving nog niet bestond in zijn huidige vorm. Aan de grote vraag naar de echte, beroemde Liebfraumilch kon op dat moment nauwelijks meer voldaan worden, en vele wijnboeren, ook die helemaal niet in de schaduw van de kerk woonden en boerden, begonnen ‘Liebfraumilch’ te produceren en te verkopen. De term werd synoniem voor goedkope Rijnwijn en de wijnen konden zeer sterk in kwaliteit variëren. Kwantiteit ging de plaats innemen van kwaliteit. En zo kreeg de melk van Onze Lieve Vrouw in de 20ste eeuw zijn slechte naam van laf zoet suikerwatertje, zonder enige diepgang, uiteindelijk zelfs verkocht in kartonnen pakken.
Een paar producenten, waaronder Weingut Gutzler, houden in de 21ste eeuw echter de eer van de échte Liebfraumilch weer hoog. Originele Liebfraumilch, Riesling van het Liebfrauenstift in Worms, wordt sinds de jaren twintig van de twintigste eeuw niet meer onder de naam Liebfraumilch op de markt gebracht, maar als Liebfrauenstift Kirchenstück. In 1997 kocht de familie Gutzler een klein perceel van 2000 stokken in de originele wijngaard. Deze wijngaard is in Duitsland geclassificeerd als Erste Lage en de wijnen mogen gelabeld worden als Grosses Gewächs.
Geniet daarom met deze topkwaliteit Riesling van een glas échte Liebfraumilch, zoals ook de pelgrims van weleer dat deden.
Naam: Wormser Liebfrauenstift Kirchenstück Riesling
Wijnhuis: Weingut Gutzler
Land: Duitsland, Rheinhessen
Druif: Riesling
Jaartal: 2012
Smaak: vol en rijp, met veel tropisch fruit; mineraal en fris, met prachtige zuren
Prijs: € 24,70
Sinds half september is Wijn!verleden een feit. Samen met Manon Henzen van eet!verleden selecteerde ik tien wijnen met een historische achtergrond. Tien wijnen die honderd, tweehonderd, vijfhonderd jaar geleden (en soms meer) gedronken zouden kunnen zijn. Maar welke tien wijnen zijn dat eigenlijk? De komende weken staat op vrijdag telkens één wijn van onze selectie centraal. Ze zijn verkrijgbaar via www.wijnverleden.nl en in historisch kookatelier eet!verleden in Nijmegen.
