Ongeveer een week geleden kreeg ik een e-mail van een vertaalster. Of ik haar kon helpen met de vertaling van de term ‘fighting wine’? Wat zou een Engelsman daarmee kunnen bedoelen? Ik had geen idee, maar beloofde op zoek te gaan in mijn wijnboeken. Zoals ik al verwachtte, leverden die helemaal niets op en ik besloot toch maar even te Googlen, hoewel de vertaalster dat ongetwijfeld ook al had gedaan. En wie schetst mijn verbazing: het was onmiddellijk raak. Maar wel met een treffer uit een geheel onvermoede hoek: ik kwam terecht in een klassieke schets van Monty Python, getiteld ‘Australian Table Wines’. Het is een sketch die je een paar keer goed moet lezen en bovendien moet je er de mimiek van Eric Idle eigenlijk bij zien. Maar de scène is wel schitterend!
Eric Idle speelt een wijnexpert en houdt de volgende monoloog (overgenomen van phespirit).
“A lot of people in this country pooh-pooh Australian table wines. This is a pity as many fine Australian wines appeal not only to the Australian palate but also to the cognoscenti of Great Britain.
Black Stump Bordeaux is rightly praised as a peppermint flavoured Burgundy, whilst a good Sydney Syrup can rank with any of the world’s best sugary wines.
Château Blue, too, has won many prizes; not least for its taste, and its lingering afterburn.
Old Smokey 1968 has been compared favourably to a Welsh claret, whilst the Australian Wino Society thoroughly recommends a 1970 Coq du Rod Laver, which, believe me, has a kick on it like a mule: 8 bottles of this and you’re really finished. At the opening of the Sydney Bridge Club, they were fishing them out of the main sewers every half an hour.
Of the sparkling wines, the most famous is Perth Pink. This is a bottle with a message in, and the message is ‘beware’. This is not a wine for drinking, this is a wine for laying down and avoiding.
Another good fighting wine is Melbourne Old-and-Yellow, which is particularly heavy and should be used only for hand-to-hand combat.
Quite the reverse is true of Château Chunder, which is an appellation contrôlée, specially grown for those keen on regurgitation; a fine wine which really opens up the sluices at both ends.
Real emetic fans will also go for a Hobart Muddy, and a prize winning Cuivre Reserve Château Bottled Nuit San Wogga Wogga, which has a bouquet like an aborigine’s armpit.”
Al bijgekomen van het lachen? Dan nu terug naar het vertaalprobleem. Hoe meer ik op Google zocht, hoe meer ik ervan overtuigd raakte dat de term ‘fighting wine’ iets te maken moest hebben met deze sketch. Bijna alle verwijzingen naar ‘fighting wine’ staan namelijk op de een of ander manier in verband met deze sketch.
De sketch stamt uit 1972, een tijd waarin Australische tafelwijnen kwalitatief nog niet zo best waren. Australië stond bekend om zijn versterkte (fortified) wijnen, zeker in Groot-Brittannië, de belangrijkste afzetmarkt. Pas in de jaren tachtig slaagden de Australiërs erin frisse en fruitige tafelwijnen te produceren. Veel fortified wines waren ook echt zeer stevig en log. In deze sketch wordt dan ook flink de draak gestoken met deze logge, zware wijnen. De ‘fighting wine’ Melbourne Old-and-Yellow (een oude, gele muskaatwijn, stel ik me zo voor) is daar een mooie representant van. De sketch sloeg de spijker op de kop in 1972 en niet voor het eerst schreven de Pythons hier geschiedenis, wijngeschiedenis dit keer!
Jancis Robinson werd door de vertaalster ook om hulp gevraagd. Deze Britse wijnschrijfster had ooit wel eens de term ‘fighting varietals’ (cépages, wijnen van één druivensoort) gehoord wanneer Amerikanen goedkope wijnen bedoelen. Maar ook dit loste het probleem van de vertaalster niet op. In de scène in het te vertalen boek waar de vertaalster aan werkt, gaat het over Amarone’s en Barolo’s. Zij denkt dat het iets te maken heeft met stevige bewaarwijnen; ik vermoed dat ‘fighting’ ‘fortified’ is op zijn Monty Pythons en dat daar de sleutel ligt.
Misschien dat ik verder kom als ik de Engelse tekst lees van het te vertalen boek, The Lizard’s Bite van thrillerauteur David Hewson. Maar dat heb ik nog niet te pakken gekregen in de bibliotheek. Wordt vervolgd….
