• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
  • Home
  • Wat is Wijnkronieken?
    • Historisch onderzoek
    • Tekst & redactie
    • Proeverijen en lezingen
  • Blog
  • Publicaties
  • Contact
  • Blogcategorieën
    • Wijngeschiedenis
    • Nederlandse wijn
    • Wijn en wandelen
    • Proeven
    • Rare druiven
    • Wijn & eten
    • Nieuws
    • Meer dan wijn
    • Beleven
    • Food
    • Wijnmaken en wijngaard
    • En verder….
  • Downloads

Wijnkronieken

Wijn, wijngeschiedenis en wijncultuur

  • Wijngeschiedenis
  • Nederlandse wijn
  • Wijn en wandelen
  • Proeven
  • Rare druiven
  • Wijn & Eten
  • Nieuws

Wijn tegen buikkrampen – remedies van 500 jaar geleden

24 december 2020 door Mariëlla Beukers

Bevalt straks het Kerstdiner minder goed, en protesteert het lijf op allerlei fronten? Misschien dat deze remedie tegen buikkrampen een beetje vrolijkheid kan brengen. Je hebt er dessertwijn voor nodig, liefst een hele dure. Want dat was de malevezije ook die in dit recept genoemd wordt. Ik geef dit recept nu alvast, zodat je er morgen of overmorgen rekening mee kunt houden, en een restje kunt bewaren.

Neemt een oude witte straet steen ende gloyt hem int vier ende werpt hem in een kan van malevezije die sal dan upsieden en als hij dan upgesoden is laet hem dan weder cout worden ende neemter dan een croesen off ende maket lau ende drinket.

Heel vrij vertaald: neem een oude witte straatsteen (een kei uit de tuin doet het vast ook prima), maak die heet in de vuurkorf en werp hem dan in een kan met malevezije. (Ik zou de steen wel even ontdoen van roet en as.) De wijn zal dan gaan koken. Laat dan alles weer afkoelen en neem dan een beker van de wijn, maak die weer lauw en drink op.

Medische recepten

Malevezije was een dure zoete wijnsoort, oorspronkelijk uit Griekenland, maar later ook uit Spanje of bijvoorbeeld van Madeira of de Canarische eilanden. Ik vond het recept in een zestiende-eeuws wapenboek met een mengeling aan andere teksten, waaronder zo’n tien recepten. Toen ik het handschrift ging raadplegen, hoopte ik dat de recepten culinair waren, maar helaas. Het waren uitsluitend remedies tegen allerhande kwalen. Ik besloot de recepten toch te transcriberen, wat me heel wat hoofdbrekens bezorgde. De nog onbekende auteur noteerde de recepten in een mix van Middelnederlands en Latijn. Een derde gehanteerde taal is nog het Frans, dat voorkomt in een titel van een recept.

Een wijn voor iedere kwaal

De medische recepten blijken overigens toch de moeite waard: ik vond verschillende wijnen en wijnproducten genoemd, gebruikt voor diverse kwalen. De dros, of droesem, van wijn werd gebruikt in een recept tegen wratten en sproeten. Bij koorts dient zure rijnwijn als basis voor wat andere ingrediënten die ik nog niet helemaal ontcijferd heb. Vinum belnense, waarmee ik vermoed dat wijn uit Beaune is bedoeld, komt voor in een recept tegen buikloop. Een andere remedie tegen buikloop noemt wijn van allen kanten lau, oftewel lauwe wijn uit Alicante. Heb je beide niet in huis, is er ook een versie waarin witte wijnazijn wordt gebruikt.

Ik kan maar een ding concluderen: wijn was een onmisbaar ingrediënt in ieder huishouden 500 jaar geleden. Zonder wijn geen medicijn!

Meer over het handschrift dat ik raadpleegde, en dat door Mario Damen nog onderzocht wordt, lees je hier.

Meer over de oorspronkelijke malevezije vind je hier.

Afbeeldingen
bovenaan: randversieringen van fol. 226v, Chroniques sire Jehan Froissant, 15e eeuw, Bibliotheque Nationale, Paris.
onderaan: wijnen op de plank bij de apotheker, miniatuur, ca. 1300 uit Matthaeus Platearius’ Circa Instans, British Library, London.

Categorie: Wijngeschiedenis Tags: malevezije, malvasia, medische recepten

Primaire Sidebar

Wijnkronieken, het boek!

Zoeken

Culinaire en vineuze geschiedenis

  • Coquinaria Christiane Muusers pakt de culinaire geschiedenis op wetenschappelijke wijze aan.
  • Eet!verleden Historisch kookatelier van Manon Henzen, met verrukkelijke proeverijen én lekkere producten
  • Kookhistorie Marleen Willebrands publiceert regelmatig over de geschiedenis van ons eten
  • Spinazieakademie Blog van culinair historica Lizet Kruyff

Boeiende wijnsites

  • Anne-Wies.nl Nieuws, weetjes en verslagen uit de wijnwereld door Anne-Wies van Oosten
  • Bouillon Eten en drinken is cultuur! Een heerlijk magazine voor échte liefhebbers
  • Catavino Alles over wijn én food in Portugal en Spanje
  • Hubrecht Duijker Al 40 jaar schrijvend over wijn!
  • I Love Food & Wine Dagelijks een smakkelijk wijn-spijs combinatie en meer…
  • Jancis Robinson Hét digitale wijnmagazine voor de ware wijnliefhebber
  • Onno Kleyn De lekkerste schrijver van Nederland, over eten én wijn
  • Perswijn Nederlands degelijkste wijntijdschrift
  • Sherry Wines | Vinos de Jerez Alles over sherry, ook in het Nederlands
  • Swiss Fine Wine Kwaliteitswijnen en veel achtergrondinformatie over Zwitserse wijn
  • Tasty Tales Prachtige korte films van diverse Nederlandse wijngaarden (en meer!)
  • The Morning Claret Simon Woolf geldt als specialist van onder andere orange wines
  • Wijn van eigen bodem Hét boek voor liefhebbers van Nederlandse wijn
  • Wijn-blog Vinoloog Bart Oomen bespreekt de wijnen die hij drinkt.
  • Winebusiness Charlotte van Zummeren biedt nieuws voor de wineprofessional

Wijnreizen

  • BestWineRoutes Beschrijvingen van alle wijnhuizen in de wereld
  • Taste Georgia Culinaire tours in het oudste wijnland ter wereld
  • Vinaventura Culinaire reizen, wandelen door de wijngaarden (ook in Nederland), workshops en proeverijen door Els Groot
  • Winerist Informatieve site over heel veel wijnbestemmingen

Tags

Australië Bubbels Cava champagne Duitsland DWCC Evenementen EWBC Frankrijk Glas Griekenland Hongarije Italië Nederland Nederland en België Nederlandse wijn Nieuw Zeeland Oostenrijk port Portugal rare druiven Recepten Restaurants Riesling Sherry Slovenië Social media Spanje USA Vinologenopleiding Vrouwen in de wijn Weektoppers wijnboeken Wijngerei wijngeschiedenis wijnhandels Wijnmomenten wijnnieuws Wijntoerisme Wijnverleden wijnwandelen Wine Blogging Wednesday Wine Chronicles zoete verleidingen Zwitserland

Footer

Contact

Mariëlla Beukers | Wijnkronieken | Schiermonnikoog 7 | 3524 AH Utrecht | 06-10621640 | KvK 302.71.041

Copyright © 2021 · wijnkronieken 20170718 op Genesis Framework · WordPress · Log in